πανελλαδικό δίκτυο για τη διάσωση της Μεσοχώρας και του Αχελώου

Site: http://mesochora-acheloos-sos.blogspot.com

Eπικοινωνία: [email protected]

Ούτε εκτροπή του Αχελώου, ούτε φράγματα και υδροηλεκτρικά έργα στη Μεσοχώρα

Η «ανάπτυξη» ας ψάξει αλλού τα υποψήφια θύματά της …

Στη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας υπάρχουν κάποια έργα, τα οποία έχουν αποκτήσει χαρακτηριστικά «εθνικής επιδίωξης». Όχι, πάντα, δικαιολογημένα. Μια από αυτές τις περιπτώσεις, που επιχειρήθηκε να περιβληθεί με το μανδύα του «οράματος», αποτελεί και η εκτροπή του Αχελώου στο Θεσσαλικό κάμπο, σε συνδυασμό με την κατασκευή νέων τεράστιων φραγμάτων και υδροηλεκτρικών έργων στον άνω ρου του Αχελώου (Μεσοχώρα και Συκιά), μια ανάσα από τις πηγές του ποταμού, εκεί απ’ όπου ξεκινά τη μακριά διαδρομή του. Εδώ και πολλές δεκαετίες η επιδίωξη αυτή αποτέλεσε ένα από τα πιο προσφιλή εργαλεία προσεταιρισμού, ψηφοθηρίας και καλλιέργειας ψευδαισθήσεων στο σώμα του αγροτικού κόσμου της Θεσσαλίας, από το σύνολο, σχεδόν, των κομμάτων και των πολιτικών και αυτοδιοικητικών παραγόντων της συγκεκριμένης περιφέρειας. Κάποιοι από τους τελευταίους στήριξαν την πολιτική τους καριέρα πάνω σε αυτό ζήτημα.

Περισσότερο, όμως, από οτιδήποτε άλλο, το έργο αυτό αποτέλεσε και αποτελεί τον καθρέφτη μιας στρεβλής αντίληψης για το σε τι στηρίζεται και για το πως επιδιώκει την ευημερία της μια σύγχρονη κοινωνία. Η αντίληψη αυτή έχει στο επίκεντρό της την έννοια της ανάπτυξης, που με τη σειρά της έχει συνδεθεί με τη συνεχή δημιουργία νέων αναγκών (στον τρόπο της ζωής μας, στη χρήση καταναλωτικών προϊόντων και ενέργειας, στη διαχείριση των αποβλήτων κλπ.), με τη διαρκή επέκταση και με την καταλήστευση των φυσικών πόρων. Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν πολλοί, η αντίληψη αυτή -με διάφορες παραλλαγές- έχει επηρεάσει τις πολιτικές όλου του πολιτικού φάσματος, από τη μια άκρη ως την άλλη. Ειδικά, όταν «παντρεύεται» με το νεοφιλελευθερισμό παράγει εκτρώματα: κρίσεις παντός είδους, ανατροπή κατακτήσεων, ανθρώπινη δυστυχία και περιβαλλοντικά εγκλήματα. Προϊόν αυτής της συνεύρεσης δεν είναι, άραγε, η μακρόχρονη κρίση που μαστίζει τη χώρα μας και που σφραγίζεται από το υφιστάμενο καθεστώς επιτροπείας και εξαίρεσης;

Το πολύχρονο ιστορικό της επιδίωξης της εκτροπής του Αχελώου και των νέων φραγμάτων μαρτυρά ότι το έργο των εμπνευστών της δεν ήταν, πάντα, εύκολο, όπως ίσως περίμεναν. Η προσπάθεια να παραμείνει η συζήτηση σε ενδο-θεσσαλικό επίπεδο, όπου οι πολυπληθείς αγροτο-προστάτες θα μπορούσαν εύκολα να «καταβροχθίσουν» τους «ιθαγενείς» της Μεσοχώρας, απέτυχε οικτρά. Ιδιαίτερα, από τη στιγμή που η ηρωική αντίσταση των Μεσοχωριτών συναντήθηκε με ένα πανελλαδικό κίνημα για την προστασία του Αχελώου και της Μεσοχώρας. Αυτή η συνάντηση άνοιξε τη συζήτηση με ένα ευρύτερο ακροατήριο και -σε συνδυασμό με τις προσπάθειες φορέων της Δυτικής Ελλάδας και περιβαλλοντικών οργανώσεων- οδήγησε σε σημαντικές επιτυχίες στο νομικό – δικαστικό επίπεδο, ανέδειξε τις τεχνικές-επιστημονικές αυθαιρεσίες και αποκάλυψε την πολιτική εκμετάλλευση του ζητήματος, οδηγώντας τους υποστηρικτές των έργων σε σημαντική αναδίπλωση. Αφενός, ως προς το μέγεθος της σχεδιαζόμενης εκτροπής (γίνεται, πλέον, λόγος για μεταφορά 250 εκ. κυβικών μέτρων το χρόνο -από 1.100 έως 1.200 εκ. κυβικά μέτρα, που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός- και, αφετέρου, ως προς την απόπειρα να εμφανιστεί η λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας σαν αυτόνομο ενεργειακό έργο, που δεν θα έχει το χαρακτήρα έργου κεφαλής της εκτροπής, ως μη απαραίτητο.

Η εκτροπή δεν εγκαταλείπεται …

Την εξέλιξη αυτή τη στηρίζει και την προωθεί και η παρούσα κυβέρνηση, που έχει σαν κορμό το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που στο παρελθόν είχε προσφέρει -αν και μέσα από πολλές αντιφάσεις- μια στήριξη στο κίνημα κατά της εκτροπής του Αχελώου. Η λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας, σαν αυτόνομου ενεργειακού έργου, δρομολογήθηκε επί υπουργίας Γ. Μανιάτη, ιδέα που βρήκε θιασώτες και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, τον καιρό που προετοιμάζονταν για τον κυβερνητικό θώκο. Τώρα, «τρέχουν» οι διαδικασίες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του υδροηλεκτρικού έργου (ΥΗΕ) της Μεσοχώρας, η δημόσια διαβούλευση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχει ολοκληρωθεί και ο αρμόδιος υπουργός κ. Φάμελλος δηλώνει αποφασισμένος να βάλει την υπογραφή του.

Το κλίμα γίνεται ακόμη πιο βαρύ, εξαιτίας των πιέσεων για την πώληση σε ιδιώτες ενός σημαντικού μεριδίου των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ, ζήτημα που αποτελεί βασικό στοιχείο της τρέχουσας αξιολόγησης του τελευταίου μνημονιακού προγράμματος και διακαή πόθο των οικονομικών ομίλων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Αλήθεια, υπάρχει καλύτερο φιλέτο για τους ιδιώτες από ένα νέο υδροηλεκτρικό έργο, σαν αυτό που επιχειρείται να λειτουργήσει στη Μεσοχώρα; Και επιπλέον, αποτελεί κοινό τόπο ότι η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ιδιωτικοποίηση του νερού. Να γιατί υπάρχει αυτή η πρεμούρα και η μεγάλη πίεση να ξεκινήσει η ενεργειακή αξιοποίηση του συγκεκριμένου φράγματος.

Την ίδια ώρα, η εκτροπή του Αχελώου δεν έχει φύγει ποτέ από το τραπέζι. Υπάρχει στο σχεδιασμό του υπουργείου υποδομών και μεταφορών. Υπάρχει στο σχέδιο των λεκανών απορροής ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Υπάρχει στη συζητούμενη ΜΠΕ του ΥΗΕ της Μεσοχώρας. Τέλος, υπάρχει στην ατζέντα του συνόλου, σχεδόν, των πολιτικών κομμάτων, με τη μία ή την άλλη εκδοχή, ως προς το μέγεθος της παροχευτικότητας. Και παρόλο ό,τι γίνεται λόγος για μερική εκτροπή του Αχελώου, τίποτα δεν πείθει ότι οι παλιοί φαραωνικοί σχεδιασμοί έχουν εγκαταλειφθεί, όσο τα φράγματα της Μεσοχώρας και της Συκιάς και η σήραγγα εκτροπής παραμένουν στη θέση τους και όσο προβλέπεται να λειτουργήσουν με τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις προδιαγραφές του αρχικού σχεδιασμού.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι: αυτό που επιχειρείται δεν είναι η απεμπλοκή, αλλά η τμηματική υλοποίηση του έργου της εκτροπής, με τρόπο που θα ελαχιστοποιεί τις αντιδράσεις και θα περιορίζει τους κινδύνους νέων δικαστικών εμπλοκών. Και ότι ο πολιορκητικός κριός γι αυτό είναι η λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας, σαν υδροηλεκτρικού έργου.

… και το φράγμα – υδροηλεκτρικό της Μεσοχώρας δεν είναι ανώδυνο

Η επικοινωνιακή υποβάθμιση της προοπτικής να υλοποιηθεί η εκτροπή του Αχελώου συνοδεύεται από μια επίμονη προσπάθεια να παρουσιαστεί η λειτουργία του φράγματος και του ΥΗΕ της Μεσοχώρας, σαν περιβαλλοντικό έργο που παράγει καθαρή και φτηνή ενέργεια. Ότι είναι μια απλή και συνηθισμένη πράξη, ένα έργο ρουτίνας, με το οποίο δεν έχουμε κανένα λόγο να είμαστε αντίθετοι. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, «πλασάρεται» και ο συλλογισμός ότι ενεργειακά έργα που χρησιμοποιούν «ανανεώσιμες» πηγές (είναι, άραγε, το νερό ανανεώσιμη πηγή ενέργειας) όχι μόνο πρέπει να γίνονται αποδεκτά, αλλά πρέπει και να αισθανόμαστε ευτυχείς για την κατασκευή τους, αφού αυτό επιτάσσει το -πολύ δημοφιλές στις μέρες μας- αφήγημα της «πράσινης ανάπτυξης».

Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, εκεί που πολύ μικρότερης κλίμακας έργα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες -υποτίθεται- πηγές έχουν γεμίσει «πληγές» μεγάλα τμήματα των ορεινών όγκων και των ποτάμιων συστημάτων της χώρας. Αρκεί να ξανασκεφτούμε τις επιπτώσεις  της κατασκευής και λειτουργίας του φράγματος στο φυσικό οικοσύστημα της περιοχής, στο ανθρωπογενές περιβάλλον, στον κατακλυσμό του οικισμού της Μεσοχώρας και στη λειτουργία του ποταμού, σαν τέτοιου.

Αυτή η βίαιη επίθεση στο φυσικό οικοσύστημα, οι άμεσες και οι μελλοντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθώς και οι επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες είναι τεράστιες, μη αντιστρεπτές και είναι πολύ δύσκολο να κρυφτούν κάτω από το χαλί. Δεν είναι τυχαίο ότι η συζήτηση για όλα αυτά είναι, σχεδόν, απαγορευμένη. Και αυτά που προβάλλονται, κυρίως, είναι επιχειρήματα του τύπου «αφού το φτιάξαμε, πρέπει να το λειτουργήσουμε». Μόνο που αυτή είναι μια αντιεπιστημονική επιλογή, μια επιλογή κόντρα στην κοινή λογική και μια επιλογή ασυμβίβαστη με το μακροπρόθεσμο συμφέρον της ευρύτερης κοινωνίας. Το μόνο που θα καταφέρει είναι να νομιμοποιήσει τις εγκληματικές επιλογές του παρελθόντος, να προσθέσει ένα λάθος πάνω σε ένα άλλο και να εξυπηρετήσει «αλλότρια» οικονομικά συμφέροντα.

Εδώ που φτάσαμε, δεν υπάρχει άλλη λύση, παρά να εγκαταλειφθεί οριστικά και αμετάκλητα η ιδέα της εκτροπής του Αχελώου -μεγαλύτερης ή μικρότερης- και η επιδίωξη κατασκευής νέων φραγμάτων στον άνω ρου του Αχελώου, που δεν θα είχαν μπει ποτέ στο τραπέζι αν δεν υπήρχε η διασύνδεσή τους με την εκτροπή. Σε αυτήν την κατεύθυνση,  αν υπάρχει ένα έργο που πρέπει να υλοποιηθεί κατά προτεραιότητα, αυτό είναι το γκρέμισμα του φράγματος της Μεσοχώρας και η περιβαλλοντική αποκατάσταση της περιοχής, από τις επεμβάσεις που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια.

Η προστασία του Αχελώου και της Μεσοχώρας είναι κινηματική προτεραιότητα

Ξέρουμε ότι είμαστε αντιμέτωποι με ισχυρά συμφέροντα και με μεγάλες πιέσεις. Ξέρουμε ότι το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκό. Ξέρουμε ότι η κυβέρνηση έχει επιλέξει να υποστηρίξει το στρατόπεδο των σφετεριστών των κοινών αγαθών. Ξέρουμε ότι οι κοινωνικές αντιστάσεις κατακερματίζονται σε πολλά μέτωπα και δοκιμάζονται. Ξέρουμε, εξίσου καλά όμως, ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να υποκαταστήσει τα κινήματα, τις κινητοποιήσεις και την αλληλέγγυα δράση. Με τα μέσα αυτά, όλα τα προηγούμενα χρόνια, αποτράπηκαν τα χειρότερα.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει η ανάγκη να ενισχυθεί το μαζικό κίνημα για την προστασία του Αχελώου και της Μεσοχώρας. Οι κοινωνικές δυνάμεις (πολίτες, συλλογικότητες, τοπικές συνελεύσεις κλπ.) στις διάφορες πόλεις και περιοχές της χώρας, που εξακολουθούν να υποστηρίζουν αυτόν το στόχο, πρέπει να εντείνουν τον κοινό τους αγώνα.

Η συγκρότηση του «Μεσοχώρα – Αχελώος SOS» θέλει να συμβάλλει σε αυτή τη διαδικασία συνάντησης, δημιουργώντας ένα οριζόντιο πανελλαδικό δίκτυο επικοινωνίας, συντονισμού και κοινών δράσεων, που θα χαρακτηρίζονται, αφενός, από τη μέγιστη δυνατή ευρύτητα και, αφετέρου, από τη συγκεκριμένη στόχευση και την αποτελεσματικότητα.