[ Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των συντακτών, 6 Ιανουαρίου 2013]

Γιώργος Ν. Οικονόμου

Δρ Φιλοσοφίας
 

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΜΗ

 
 
Το νεοελληνικό πολιτικό σύστημα και η κοινωνία βυθίζονται συνεχώς σε γενικευμένη παρακμή, χωρίς κάποια ρωγμή αλλαγής και ανάκαμψης. Από την εποχή που ξέσπασε η κρίση το 2008 δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική αλλαγή στους θεσμούς που επέτρεψαν και  διευκόλυναν την πορεία προς τον γκρεμό. Ούτε το πολιτικό σύστημα είναι πρόθυμο γι αυτό ούτε η κοινωνία δείχνει διάθεση για κάτι παρόμοιο. Επί πλέον η τελευταία επιτρέπει στους υπευθύνους της οικονομικής και πολιτικής χρεοκοπίας να ασκούν ακόμη κυβερνητικό έργο επιτείνοντας έτι περαιτέρω τη θλιβερή κατάσταση. Πράγματι, το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να προσφέρει λύση στο πρόβλημα, διότι είναι μέρος του προβλήματος. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να ανακυκλώνει το πρόβλημα και τα αδιέξοδα, διότι εκεί βρίσκεται η μόνη ικανότητά του. Δεν έχει εκπαιδευθεί για κάτι άλλο, ούτε έχει την πρόθεση ούτε είναι ικανό να αναζητήσει δημιουργικές αντιλήψεις. Μερικά τελευταία δείγματα: το τρίτο Μνημόνιο, τα νέα εξουθενωτικά μέτρα λιτότητας, η αδυσώπητη κυριαρχία της φοροδιαφυγής, η άρνηση για τιμωρία των υπευθύνων της χρεοκοπίας, οι αντισυνταγματικές πράξεις τόσο της κυβερνητικής εξουσίας όσο και της δικαστικής. Η τελευταία επί πλέον επέτρεψε τη νομιμότητα της νεοναζιστικής «Χρυσής Αυγής» και εξασφαλίζει την ατιμωρησία των εγκληματικών πράξεών της.
Ενώπιον του γενικευμένου αδιεξόδου  η κοινωνία αντί να στραφεί στον εαυτό της και να αναζητήσει δημιουργική λύση στρέφεται απεγνωσμένη σε παιδαριώδεις εθνικιστικές κινήσεις, σε επικίνδυνες νεοναζιστικές βαρβαρότητες και σε πομπώδη αντιμνημονιακά και αριστερά ιδεολογήματα. Η κατάσταση αυτή δηλώνει μία διχασμένη, απροπροσανατόλιστη, ηττημένη και ηττοπαθή κοινωνία, που εκδηλώνεται τόσο στις προτιμήσεις της σε απαράδεκτους κομματικούς σχηματισμούς όσο και στο γεγονός πως ανέδειξε πρωθυπουργούς άτομα ανίκανα και ολίγιστα όπως ο Κ. Καραμανλής Β΄, ο Γ. Α. Παπανδρέου και ο Α. Σαμαράς.
Είναι ως η κοινωνία να έχει αποφασίσει υποσυνειδήτως να αυτοκτονήσει και τo πράττει με συχνές δόσεις δηλητηρίου, το οποίο  έχει πολλές μορφές: εθνικισμός, λαϊκισμός, κομματισμός, κρατισμός, συντεχνιασμός, πελατειακές σχέσεις, θρησκευτικές ιδεοληψίες, ρατσιστικές αντιλήψεις, ιδιώτευση, απάθεια για τα κοινά και το κοινό αγαθό. Κυρίως όμως παραμένει δέσμια του κομματισμού, δηλαδή της αντίληψης πως κάποιο ή κάποια κόμματα θα τη σώσουν από την καταστροφή.
Είναι ευρέως διαδεδομένη η εντύπωση πως τα κόμματα μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα, πως έχουν δυνάμεις, στελέχη και θέληση για ουσιαστική αλλαγή^. πως, επί πλέον, αυτός είναι και ο μόνος δρόμος. Όμως η χρεοκοπία και η γενικευμένη παρακμή διαψεύδουν αυτή την αντίληψη και αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο: το μόνο για το οποίο τα κόμματα είναι ικανά είναι το συμφέρον το δικό τους, των ανωτέρων τάξεων και η καταστροφή της χώρας. Πάντοτε τα κόμματα αποδείχθηκαν, όχι σωτήρες, αλλά ολετήρες. Αψευδής μάρτυς το παρελθόν πριν από το 2009 και μετά το 2009, μέχρι σήμερα. Όποιος δεν θέλει ή δεν μπορεί να δει αυτή την αλήθεια σημαίνει πως είτε έχει άμεσο προσωπικό συμφέρον από την κομματοκρατία είτε πάσχει απο στρουθοκαμηλισμό. Ενώ όλα τα ρολόγια δείχνουν μεσάνυκτα η κοινωνία αρνείται να τα δει.
Το έργο της «σωτηρίας» υπερβαίνει τις συνήθεις κομματικές δυνάμεις και μάλιστα νεοελληνικής κοπής. Διότι πρέπει να αλλάξουν όλα όσα έχουν αποτύχει, και έχουν αποτύχει όλα: το διοικητικό, το πολιτικό και το δικαστικό σύστημα, το παρασιτικό μοντέλο οικονομίας, παραγωγής και διανομής^.  το πελατειακό κράτος, ο κρατικοδίαιτος συνδικαλισμός, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί...Έχουναποτύχει όλες οι ισχύουσες σημασίες, νοοτροπίες, συμπεριφορές^. οι εθνικιστικές ιδεολογίες, οι θρησκευτικές ιδεοληψίες, οι δομές, οι θεσμοί. Όλα αυτά κατάγονται από πολύ παλιά και έχουν βαθειές ρίζες, τις οποίες τα κόμματα αντί να ξεριζώνουν τις ποτίζουν επί δεκαετίες.
Το έργο της εξόδου από την γενικευμένη παρακμή είναι έργο τιτάνιο, αφού πρέπει να ανοικοδομηθεί ένα σύστημα εκ του μηδενός, στην κυριολεξία. Πράγματι, όλα έχουν καταρρεύσει, όλα είναι απέραντοι ερειπιώνες: οικονομικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί, πολιτισμικοί, ηθικοί. Συνεπώς το μείζον πρόβλημα είναι ταυτοχρόνως οικονομικό, πολιτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό. Το έργο της ανοικοδόμησης μπορεί και πρέπει να πραγματοποιηθεί μόνο από το σύνολο των κοινωνικών δυνάμεων, από την κινητοποίηση όλων των παραγωγικών τομέων, σε όλους τους χώρους, επαγγελματικούς, εργασιακούς, πανεπιστημιακούς, σχολικούς, στα χωριά, στις πόλεις, στις συνοικίες.
Το επείγον πολιτικό ζήτημα δεν είναι να αλλάξει η κυβέρνηση με κάποιο κόμμα, αλλά να αλλάξει το πολιτικό σύστημα, οι δομές, οι ολιγαρχικοί θεσμοί. Οι σημαντικές και ουσιαστικές αλλαγές δεν προκύπτουν από τα κόμματα και τις εκλογές, αλλά από την αυτόνομη και δημιουργική δράση των ανθρώπων, από την απαίτηση και κινητοποίηση της κοινωνίας.