Κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία: Δίνοντας προτεραιότητα στον άνθρωπο
- January 8, 2012
- 0 comments
- 0
Σύμφωνα με τους Δημήτρη Καπογιάννη(επίκουρο καθηγητή ΤΕΙ Μεσολογγίου) και Τάκη Νικολόπουλο(καθηγητή ΤΕΙ Μεσολογγίου):
Από τη μια υπάρχει η ιδιωτική εμπορευματική οικονομία, η οποία κυριαρχείται από τις επιχειρήσεις κεφαλαιοκρατικού τύπου που στοχεύουν στο κέρδος (ιδιωτικός πλούτος), και από την άλλη η δημόσια ή κρατική οικονομία όπου τα κράτη και οι τοπικές και περιφερειακές συλλογικότητες (δήμοι, περιφέρειες) αλλά και άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου προσφέρουν αγαθά και υπηρεσίες, που δεν μπορεί να παράγει ή να προσφέρει η αγορά (δημόσιος πλούτος). Ανάμεσα σε αυτά τα δύο μπορούμε να κατατάξουμε τις μη καπιταλιστικές επιχειρήσεις (στον παραγωγικό ή εμπορευματικό τομέα ) και τις διάφορες ιδιωτικές ενώσεις (στον μη εμπορευματικό ή τομέα της μη – αγοράς ) που συνιστούν ένα τρίτο τομέα (ή σύστημα) της οικονομίας (κοινός συλλογικός πλούτος).
Περί αυτονομίας και αμοιβαιότητας
Τα σύνορα ανάμεσα σ’ αυτές τις οικονομίες δεν είναι στεγανά και η μια βρίσκεται σε ώσμωση με την άλλη, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα, εκτός των άλλων, και στην επιστημολογική συγκρότηση της έννοιας της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, η οποία, παρόλ’ αυτά σε πολιτικό επίπεδο διεκδικεί την αυτονομία της. Σε κάθε σφαίρα (πολιτών, κρατική ή δημόσια, και οικονομική-εμπορευματική) συναντάμε οργανώσεις, οι οποίες διαπερνώνται, με λιγότερη ή περισσότερη ένταση, από τις αρχές που διέπει τη δική τους σφαίρα αλλά και από κάποια αρχή (ή λογική) των άλλων σφαιρών (E. Dacheux, D. Goujo, 2002).
Μια ένωση ή σύλλογος, για παράδειγμα, που ανήκει στην κοινωνική ή αλληλέγγυα οικονομία (εκτός του ότι ενδέχεται να διασυνδέεται άμεσα ή έμμεσα με το κράτος), μπορεί και να μη διέπεται μόνο από τη αρχή της αμοιβαιότητας αλλά και από τη λογική της αναδιανομής. Τούτο απαντάται συνήθως σε περιπτώσεις όπου ασκείται κατά παραχώρηση δημόσια υπηρεσία (στη πρόνοια και στην υγεία για παράδειγμα), ή όπου εμφιλοχωρεί και η λογική της αναζήτησης κέρδους (αυτό ισχύει ιδίως για ενώσεις που υλοποιούν προγράμματα οικονομικής επανένταξης ή επαγγελματικής κατάρτισης). Σημειωτέον ότι τέτοιες πρωτοβουλίες των πολιτών μπορούν να έχουν ποικίλους και συνδυαστικούς πόρους (εθελοντικούς, προερχόμενους από ανταλλαγές στην αγορά ή εκτός αυτής, νομισματικούς ή όχι, από διάφορες τοπικές συλλογικότητες μέσω συμβάσεων με δήμους κλπ). Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια, τα πεδία αφενός της κοινής ωφέλειας της αναδιανεμητικής αρχής και ρυθμιστικής λειτουργίας του κράτους και αφετέρου της αγοράς, δεν υπόκεινται σε διαχωριστικές γραμμές: οι κοινωφελείς δραστηριότητες υπόκεινται σε «αγορακεντρική» δημόσια ρύθμιση και μέθοδο (Γ. Δελλής, 2008).
Τέλος, παρατηρείται γενικότερα, πως ενώ οι αναλύσεις με όρους κοινωνικής οικονομίας επικεντρώνονται στην οικονομική διάσταση, άλλοι όροι, όπως μη κυβερνητικές–κρατικές οργανώσεις ακόμα και ενώσεις που εκπορεύονται από την κοινωνία των πολιτών και εντάσσονται στην υπό ευρεία έννοια της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (μη κερδοσκοπικός τομέας), τείνουν, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, στο να παραβλέπουν την οικονομική διάσταση στις σχετικές δραστηριότητες (…)
Νέοι κοινωνικοί δεσμοί
Η κοινωνική/αλληλέγγυα οικονομία χαρακτηρίζεται από την (άμεσο) δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων, ενώ εντάσσεται άμεσα ή έμμεσα, στην κοινωνία και εξυπηρετεί τις «πρώτες» ή βασικές ανάγκες της (υπό ευρεία έννοια κοινωνικές, ήτοι περιβαλλοντικές, πολιτιστικές, εκπαιδευτικές κ.ά., -δηλ. κοινωνιακής χρησιμότητας-ωφελιμότητας). Η ελεύθερη ικανοποίηση των τελευταίων υλοποιείται σε μια «έμπρακτη επίγνωση της (βαθύτερης) κοινότητας ή συμπληρωματικότητας μεταξύ των διαφορετικών αναγκών των ανθρώπων (Φ. Τερζάκης, 2005, σ. 162), σε μια «κοινωνούμενη ανάγκη» που δημιουργεί ένα νέο κοινωνικό δεσμό και μια συμβιωτικότητα (A. Caillι, 2011). Αυτός ο νέος δεσμός (R. Sue, 2001) βρίσκεται στο κέντρο του συστήματος και διαφοροποιείται από τη συμβασιακή και ατομιστική οπτική του κοινωνικού δεσμού. Ο δεσμός ως ποιοτικό και πολιτικό στοιχείο του συστήματος και η δικτύωση συγκατασκευάζουν την προσφορά και την ζήτηση (E. Dacheux, 2008, σ.20). Ωστόσο, η διάσταση και ο βαθμός του κοινωνικού σκοπού και της κοινωνικής ωφελιμότητας ποικίλλει (άμεσος ή έμμεσος) ανάλογα με τους φορείς (την οργανωσιακή μορφή) των φορέων της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Σ’ ένα ιδεοτυπικό –αξιακό επίπεδο πρόκειται για μια οικονομία ανθρώπινων και οικολογικών μεγεθών με (μικρο) τοπική, κατά βάση και κατ’ αρχήν, οικονομική συγκρότηση που αποσκοπεί στην κοινωνικοποίηση, εξανθρωπισμό, δημοκρατικοποίηση και οικολογικοποίηση της οικονομίας. Τούτο το επιδιώκει δίνοντας προτεραιότητα στον άνθρωπο, μέσω της αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, και στις -τουλάχιστον βασικές του – ανάγκες (T. Jeantet, R. Verdier, 1984, L. Boivin, M Fortier (dir.), 1998) αλλά, επίσης, και στη φύση, έναντι του κεφαλαίου.
Επομένως πρόκειται για μια οικονομία η οποία δεν αποβλέπει κατά προτεραιότητα, στην επιδίωξη κέρδους ούτε στην απόδοση τυχόν πλεονασμάτων στο χρησιμοποιούμενο κεφάλαιο. Από την άλλη πρόκειται για ένα ευρύτερο φαινόμενο που εκφράζει τα χαρακτηριστικά του αυτοκαθορισμού και της αυτονομίας, τα οποία διακρίνονται από τα χαρακτηριστικά του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (E. Archambault, 1998, σ. 85).
Το κοινωνικό στοιχείο (ήτοι ο κοινωνικός σκοπός, άμεσος ή έμμεσος , και η αλληλεγγύη ) ως κοινό στοιχείο των ποικιλόμορφων εκφάνσεων του τρίτου οικονομικού φαινομένου ή της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, συνδέεται με την επανάκαμψη αυτού του στοιχείου τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα τούτο συνδέεται ( ίσως και ως αναγκαία και αναμενόμενη αντίδραση) με την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού στην νεωτερική πολιτική και οικονομική σκέψη, και ειδικότερα ως αναγκαιότητα ενσωμάτωσης της οικονομίας στην κοινωνία και τις ανάγκες της (οικονομία των αναγκών).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΠΟ ΟΛΗ ΤΗ ΧΩΡΑ
«Αγωνιζόμαστε για τα μικρά και τα μεγάλα, δεν πιστεύουμε πως θα λύσουμε το πρόβλημα της φτώχειας»
Σιγά σιγά σε κάθε γωνιά της χώρας ενεργοί πολίτες παίρνουν την πρωτοβουλία δημιουργίας αυτοδιαχειριζόμενων αλληλέγγυων χώρων, στόχος των οποίων είναι η στήριξη όσων έχουν ανάγκη, αλλά και να δοθεί μια ανταπάντηση στον καταναλωτισμό και τον καπιταλισμό. Έτσι διοργανώνονται αυτοδιαχειριζόμενα καταστήματα και καφενεία, ενώ δημιουργούνται αλληλέγγυα κοινωνικά ιατρεία και παντοπωλεία προκειμένου να παράσχουν πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη και διατροφή στους άνεργους και ανασφάλιστους. Όλα αυτά γίνονται μακριά από το πλαίσιο της φιλανθρωπίας, με εθελοντική δουλειά και ανιδιοτέλεια, σεβόμενοι της αρχές της συλλογικότητας και της άμεσης δημοκρατίας.
v Κερατσίνι: Κοινωνικό Παντοπωλείο από μαθητές δημοτικού
Εδώ και ένα χρόνο με την πρωτοβουλία των καθηγητών, αλλά και με την αποφασιστική συμβολή των γονέων έχει δημιουργηθεί κοινωνικό παντοπωλείο στο 5ο και 22ο δημοτικό σχολείο Κερατσινίου. Πρωταγωνιστές σε αυτό είναι τα παιδιά, που παραλαμβάνουν, αποθηκεύουν και ταξινομούν τα τρόφιμα καθημερινά. «Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε μια συλλογικότητα ενεργή, που να νοιώθει πως συμμετέχει ο καθένας, μια συλλογικότητα που κάνεις δεν θα νοιώθει μόνος του», δηλώνει η Στέλλα Μιχάλογλου δασκάλα στο 22ο δημοτικό και από τους πρωτεργάτες του κοινωνικού παντοπωλείου.
Πέρα από τρόφιμα στο χώρο του παντοπωλείου μαζεύονται ρούχα, φάρμακα και χρήματα για να πληρωθούν λογαριασμοί,ενώ δηλώνουν ότι δεν θα επιτρέψουν να κοπεί το ρεύμα σε κανένα σπίτι. Ο Στέλιος Φωκιανός μας δήλωσε «Δεν πιστεύουμε πως θα λύσουμε το πρόβλημα της φτώχειας, αγωνιζόμαστε, όμως, για τα μικρά και τα μεγάλα και δημιουργούμε ηθικό και ψυχικό στήριγμα. Δεχόμαστε βοήθεια από ανώνυμους αλληλέγγυους ανθρώπους που και οι ίδιοι έχουν πρόβλημα, σπάμε, όμως, το ταμπού της ντροπής και της ελεημοσύνης μέσα από σχέσεις ισότιμες και όχι χειριστικές». Με αυτές τις σκέψεις το κοινωνικό παντοπωλείο απάντησε αρνητικά στη «φιλανθρωπική» βοήθεια της κ. Αγγελοπούλου Δασκαλάκη, η οποία ήθελε να συμβάλει επώνυμα. Άλλωστε, «αν ήθελε πραγματικά να βοηθήσει ας δεχόταν την φορολόγηση 50% των επιχειρήσεων της και ας μην απέλυε κανέναν εργαζόμενο», μας δήλωσαν οι καθηγητές και συνέχισαν «οι αλληλέγγυοι που προσφέρουν εδώ στερούνται προκειμένου να βοηθήσουν».
Η πρωτοβουλία δημιουργίας κοινωνικού παντοπωλείου στα δημοτικά σχολεία μόνο εντύπωση δεν πρέπει να προκαλεί αφού η σχολική κοινότητα και ο σύλλογος Νίκος Πλουμπίδης έχουν ενεργή κοινωνική δράση. Μάλιστα διοργανώνονται και αντιμαθήματα με τελευταίο παράδειγμα το αντιμάθημα “Χαλυβουργική”, οπού οι μαθητές συζήτησαν για τους εργατικούς αγώνες και δήλωσαν την συμπαράστασή τους στους απεργούς, μαζεύοντας χρήματα και… ζωγραφίζοντας.
v Ελληνικό: Εγκαινιάστηκε το κοινωνικό ιατρείο
Από τον Σεπτέμβριο λειτουργεί στο Ελληνικό δίκτυο εθελοντών γιατρών ενώ την προηγούμενη βδομάδα άνοιξαν οι πόρτες του κοινωνικού ιατρείου (mki-ellinikou.blogspot.com). Ο Γιάννης Μαραγκός, Αντιδήμαρχος κοινωνικής πολιτικής στο δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης μας ενημέρωσε ότι “οι ανασφάλιστοι και άποροι δημότες των δήμων Ελληνικού –Αργυρούπολης, Αλίμου, Γλυφάδας και Αγίου Δημητρίου μπορούν -αφού πάρουν το κατάλληλο πιστοποιητικό από τον δήμο τους- να χρησιμοποιήσουν το κοινωνικό ιατρείο καθώς και το κοινωνικό φαρμακείο”. Το κοινωνικό ιατρείο στηρίζεται εξολοκλήρου στην εθελοντική προσφορά των γιατρών, των φαρμακοποιών και όσων βοηθούν στη γραμματειακή υποστήριξη και την καθαριότητα. Οι ανάγκες, όμως, είναι πολλές και γι’ αυτό κάνουν έκκληση και για περισσότερους εθελοντές. Μάλιστα υπάρχει μεγάλη ανάγκη για παθολόγους και γενικούς γιατρούς γι’ αυτό όποιος ενδιαφέρεται να επικοινωνήσει με την κοινωνική υπηρεσία του δήμου στο τηλέφωνο 210996173 .
v Τρίκαλα: Αυτοδιαχειριζόμενο Κοινωνικό Στέκι “Rossonero”
Είκοσι τρικαλινοί και τρικαλινές ένιωσαν την ανάγκη δημιουργίας ενός χώρου παρέμβασης στην τοπική κοινωνία και δημιούργησαν το Αυτοδιαχειριζόμενο Κοινωνικό Στέκι “Rossonero”, στο οποίο πραγματοποιούνται συζητήσεις, προβολές, βιβιοπαρουσιάσεις, ανταλλακτικά παζάρια, δωρεάν μαθήματα, μουσικά και πολιτιστικά δρώμενα, ενώ λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη. Ακόμα στο Στέκι λειτουργεί αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο και μπαρ (από τις 5 το απόγευμα καθημερινά και από τις 11 το πρωί τα Σαββατοκύριακα) στην Αμαλίας 18, δίπλα στο ποτάμι. Ο χώρος λειτουργεί, όπως δηλώνουν οι συμμετέχοντες, σύμφωνα με το τετράπτυχο “Πρωτοβουλία, Συμμετοχή, Αντίσταση, Αλληλεγγύη”.
v Χανιά: Κοινωνική Κουζίνα στο 1ο Γυμνάσιο
Εδώ και λίγο καιρό ενεργοί πολίτες πήραν την πρωτοβουλία δημιουργίας Κοινωνικής Κουζίνας, μοιράζοντας καθημερινά συσσίτιο σε όσους το έχουν ανάγκη. Για έξι μήνες η Κοινωνική Κουζίνα λειτουργούσε στην πλατεία της Αγοράς, μέχρι που παραχωρήθηκε μια αίθουσα στο 1ο Γυμνάσιο Χανίων. Πλέον μπορεί να σιτίσει 30 άτομα και επειδή οι ανάγκες είναι περισσότερες πραγματοποιούνται δύο βάρδιες, μία στις 8μμ και μία στις 8.30. Οι μερίδες φαγητού εξασφαλίζονται από προσφορές τροφίμων ή χρημάτων από πολίτες και επαγγελματίες των Χανίων.
v Θεσσαλονίκη: Αυξημένη η προσέλευση στο Κοινωνικό Ιατρείο
Στην οδό Αισώπου 24 λειτουργεί από τις 7 Νοεμβρίου το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης στη Θεσσαλονίκη, το οποίο δέχεται καθημερινά ανασφάλιστους έλληνες και αλλοδαπούς. Η ιδέα ξεκίνησε από τους εθελοντές γιατρούς που στάθηκαν στο πλευρό των 50 μεταναστών εργαζομένων απεργών πείνας την περασμένη άνοιξη. Πρόκειται για ένα ιατρείο γενικής ιατρικής, όπου υπάρχει νευρολόγος, παιδίατρος, ψυχίατρος και οδοντίατρος. Παράλληλα στο χώρο λειτουργεί φαρμακείο, ενώ παρέχεται και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Το ιατρείο είναι αυτοδιαχειριζόμενο μέσα από την ανοιχτή γενική συνέλευση που πραγματοποιείται κάθε δεύτερη βδομάδα και στην οποία συμμετέχει όποιος/α θέλει. “Η προσέλευση είναι αυξημένη” παρατηρεί η ψυχολόγος Κατερίνα Νοτοπούλου. “Κάθε μέρα έρχονται όλο και περισσότεροι που ζητούν τις υπηρεσίες μας. Μάλιστα υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων που βρίσκονται στα όρια της επιβίωσης. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι υπάρχει μεγάλη προσφορά εθελοντών ενώ είναι εντυπωσιακό το πως έχει αγκαλιάσει το εγχείρημα η πόλη”.
Η ανάγκη, όμως, προσφορών για τη συντήρηση του ιατρείου είναι μεγάλη γι’ αυτό και στις 26 Δεκεμβρίου διοργανώνεται συναυλία οικονομικής ενίσχυσης με τον Ιωάννη Λάκη στο Μύλο (είσοδος 10 ευρώ).
v Πρέβεζα: Μ’ επιφύλαξη επισκέπτονται το ιατρείο
Η δημοτική παράταξη “Δημόσιος Χώρος Πρέβεζα-Λούρος-Ζάλογγο” πήρε την πρωτοβουλία και ξεκίνησε ένα κοινωνικό ιατρείο, προκειμένου να παρέχει υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας στους ανασφάλιστους έλληνες και αλλοδαπούς της Πρέβεζας. Δυστυχώς, όμως, όπως τονίζει ο επικεφαλής της παράταξης Γιάννης Ρέτζος “ο κόσμος στέκεται επιφυλακτικά απέναντι στο ιατρείο. Πιστεύουμε ότι πολλοί περισσότεροι έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες μας, ωστόσο η αξιοπρέπειά τους τους εμποδίζει να περάσουν τις πόρτες του ιατρείου”. Σύμφωνα με τον Γ. Ρέτζο τους επόμενους μήνες θα λειτουργεί στο χώρο και κοινωνική ιματιοθήκη, όπου όποιος θέλει θα μπορεί να προμηθευτεί ρούχα σε καλή κατάσταση.
v Κέρκυρα: Ένα πολιτιστικό εργαστήρι για κάθε γούστο
Στον κοινόχρηστο χώρο 1ου-5ου Γυμνασίου Κέρκυρας λειτουργεί εδώ και ενάμισι χρόνο το Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι, σκοπός του οποίου είναι μέσω της αυθόρμητης φυσικής διδασκαλίας η ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών, τόσο στο καλλιτεχνικό όσο και στο ευρύτερα εκπαιδευτικό πεδίο. Το εργαστήριο λειτουργεί κάθε Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή, όπου πραγματοποιούνται μαθήματα φωτογραφίας, λαϊκής τέχνης, χρήσης υπολογιστή, ηχοληψίας, παραδοσιακών χορών, νοηματικής, αστρονομίας, μουσικής, καραγκιόζη, ρεμπέτικου, τούρκικων, ισπανικών, κινέζικων, γαλλικών, ιταλικών, αλβανικών, ενώ παρέχονται μαθήματα σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και σε μετανάστες. Σύμφωνα με το καταστατικό του εργαστηρίου “οι βασικές αρχές λειτουργίας του είναι: η δημοκρατική αρχή της συναίνεσης στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, η Διαφάνεια σε κάθε πράξη και ενέργεια, η ισότητα μεταξύ των μελών, η ανοιχτή ενημέρωση και ελεύθερη διαβούλευση, η συλλογικότητα στη λήψη αποφάσεων, η προάσπιση της προσωπικής ελευθερίας και σεβασμός της ιδιωτικής ζωής, ο αποκλεισμός οποιασδήποτε χειραγώγησης πολιτικών και κομματικών συμφερόντων και ο αποκλεισμός οποιασδήποτε οικονομικής συναλλαγής”. Περισσότερα στο enalaktikoergastiri.wordpress.com
v ΑΠΘ: Αυτοδιαχειριζόμενο κατάστημα χαρτικών
Την περασμένη Τρίτη εγκαινιάστηκε, από τις Πρυτανικές Αρχές, το αυτοδιαχειριζόμενο κατάστημα χαρτικών, ηλεκτρονικών και αναλώσιμων με την επωνυμία “Λογότυπος Α.Π.Θ.”
Πρόκειται για το πρώτο ηλεκτρονικό κατάστημα (e-shop: στο logotypos.auth.gr) που λειτουργεί στο πανεπιστήμιο, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που προωθεί η διοίκηση για την αξιοποίηση των πόρων του και την δημιουργία νέων πηγών εσόδων. Στο “Λογότυπο” δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές πανεπιστημίου να εργαστούν, ενώ τα κέρδη από τις πωλήσεις επιστρέφονται στο πανεπιστήμιο.
v Δημοτικά Κοινωνικά Παντοπωλεία
Την ανάγκη δημιουργίας δομών αλληλεγγύης, ώστε να μην μένει κανένας μόνος του στην κρίση, αντιλαμβάνονται και ορισμένοι δήμοι που δημιουργούν κοινωνικά παντοπωλεία προκειμένου να παρέχουν δωρεάν τρόφιμα και ρούχα σε όποιους αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης.
Την περασμένη βδομάδα ο δήμος Ν. Ιωνίας και ο δήμος Μαρκόπουλου εγκαινίασαν δύο τέτοιους χώρους και καλούν τους δημότες που έχουν ανάγκη τη συγκεκριμένη υπηρεσία να καταθέσουν αίτηση στο δήμο. Στα Κοινωνικά Παντοπωλεία θα διανέμονται δωρεάν στους δικαιούχους τυποποιημένα τρόφιμα, είδη βρεφανάπτυξης και είδη ατομικής υγιεινής και καθαριότητας.
Το Παντοπωλείο της Ν. Ιωνίας (28ης Οκτωβρίου 3) λειτουργεί καθημερινά 9πμ-2μμ και τα απογεύματα της Τετάρτης και της Πέμπτης (7-9.30μμ). Πληροφορίες στα τηλέφωνα: 2102793916 – 2102777198 – 2102793785. Για το Παντοπωλείο του Μαρκόπουλου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν στα τηλέφωνα 2299020173 και 2299020174.
Το ρεπορτάζ είναι των Ιωάννα Δρόσου, Μαρίνα Καλλέργη, Χάρης Φραντζής και πρωτοδημοσιεύτηκε στην Εποχή
Με τον τρίτο αυτόν τομέα της οικονομίας έχουμε ασχοληθεί και σε άλλη ανάρτηση σε αυτό το μπλοκ: http://topikopoiisi.blogspot.com/2010/03/blog-post_10.html
Αναδημοσίευση από: http://topikopoiisi.blogspot.com/2012/01/blog-post_6708.html