Τι πιο διασκεδαστικό, επαναστατικό και πρωτότυπο από μια εισαγωγή στην ιστορία της φιλοσοφίας μέσω των βιο-σκιτσογραφιών των πρωταγωνιστών της; Και ποιοι είναι αυτοί; Οι κλασικοί Θαλής, Πυθαγόρας, Παρμενίδης, Δημόκριτος, Εμπεδοκλής, Πρωταγόρας, Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης, Διογένης, Επίκουρος… και οι επίγονοι Μάρκος Αυρήλιος, Χέγκελ και Νίτσε -με σειρά εμφανίσεως στο προσκήνιο της Ιστορίας!
Στο εξώφυλλο του βιβλίου ποζάρει νευρικός και οργισμένος ο Φρειδερίκος (ή μια καρικατούρα αυτού), ο Φρέντυ που “είχε προηγούμενα με το Θεό”, όπως τον αναπαριστά ο, συγγραφέας και σκιτσογράφος, Αλέξανδρος. Το πλέον πρωτότυπο της ανθολογίας αυτής είναι ότι οι βιογραφίες των φιλοσόφων απλώνονται σε μόλις δυο σελίδες κειμένου για τον καθέναν και κατόπιν τη δράση τους και το στίγμα τους στην Ιστορία της Φιλοσοφίας αναλαμβάνει το σκίτσο με τη μορφή κόμιξ.
Εδώ ακουμπά και ο τίτλος του βιβλίου, comix ergo sum. Η φράση την οποία χιουμοριστικά μεταποιεί ο κος Σχισμένος ανήκει στον εγκυκλοπαιδιστή Καρτέσιο (Ρενέ Ντεκάρτ) που σκέφτηκε και έγραψε το 1637: αμφιβάλλω άρα σκέφτομαι, σκέφτομαι άρα υπάρχω (λατινιστί Dubito ergo cogito; cogito ergo sum.) Έκτοτε η φράση αυτή παρεξηγήθηκε και μεταποιήθηκε πολλαπλά, ιδιαίτερα δε η αγγλική απόδοση του δεύτερου μισού της (I think, therefore I am), τις περισσότερες φορές για εμπορικούς σκοπούς και χάριν φτηνιάρικου κερδοσκοπικού αστεϊσμού.
Δέκα χρόνια πριν το περιοδικό Newsweek είχε παρουσιάσει στο εξώφυλλό του (26 Ιουλίου 2004) τον εγκέφαλο της Apple, Steve Jobs, να κρατά ένα πρωτοπόρο προϊόν της εταιρίας του, το απόλυτο γκάτζετ τότε, υποδεχόμενο τη νέα τεχνολογική εποχή των “έξυπνων” συσκευών με τη φράση “iPod, therefore i Am”. Πριν καλά-καλά συμπληρωθούν αυτά τα δέκα χρόνια τεχνολογικής και τεχνοκρατικής “ευμάρειας” ο υποψήφιος διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αλέξανδρος Σχισμένος, μεταποιεί έτι δημιουργικότερα το διάσημο αυτό δεύτερο μισό σε “κωμικο-γράφω, άρα υπάρχω” ( δική μου, αδόκιμη μετάφραση του comix ergo sum ).Πόσες συμβάσεις καταργεί αυτό το βιβλίο-κόμικ; Πρώτον δεν έχει αριθμημένες σελίδες και συνεπώς ούτε περιεχόμενα. Δεύτερον αναφέρεται σε 14 μόνο φιλοσόφους (η 11άδα του αρχαίου ελληνικού κόσμου και τρεις αναπληρωματικοί), τους οποίους ο ανθολόγος θεωρεί ως γεννήτορες και ωστήρες της φιλοσοφικής σκέψης. Τρίτον περιορίζεται σε ελάχιστα βιογραφικά (στον Σωκράτη είναι μόλις τρεις φράσεις), διατυπώνει πρωτότυπες προσεγγίσεις της φιλοσοφίας του καθενός και αφήνει στο κόμικ την ελευθερία της κριτικής αποτίμησης του αποτυπώματος που άφησαν στη σημερινή μας εποχή.
Εκείνο όμως που αφορά περισσότερο όλους μας είναι η θέση του Επίκουρου μέσα στο βιβλίο αυτό. Οι προηγούμενοι δέκα πριν απ’ αυτόν υπήρξαν ως απαραίτητα στάδια για να φτάσει η ανθρωπότητα να γνωρίσει τον τρόπο κατάκτησης της αταραξίας, της ευδαιμονίας και του κατά την φύσιν υμών και ημών ευ ζην. Είναι χαρακτηριστικό της προτίμησης που δείχνει στον Επίκουρο, ότι τονίζει με ιδιαίτερο και “αθόρυβο” τρόπο όλα τα σπέρματα ιδεών και τα καλά στοιχεία των προηγουμένων φιλοσοφικών θεωριών τα οποία ενσωμάτωσε ή ανέπτυξε ο Επίκουρος ώστε να “χτίσει” τον Κήπο του εκτός συστήματος και να παραδώσει στον κόσμο μας το πιο φυσικό και ανθρωποκεντρικό οδηγό διαβίωσης και επιβίωσης (λέγεται Λάθε Βιώσας εν μέσω αληθινών φίλων) προς την ευτυχία.
Είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος που καταφέρνει να συμπυκνώσει τις κύριες δόξες του Επίκουρου παρουσιάζοντας τον τρόπο και τη φιλοσοφία ζωής του σε μόλις εννέα (9) βινιέτες. Βέβαια, αυτό είναι το ανώτατο όριο σκίτσων που επιτρέπει στον εαυτό του ο Αλέξανδρος Σχισμένος για να παρουσιάσει και να αποτιμήσει και τους υπόλοιπους φιλοσόφους! Κι αυτό, ως αυτοπεριορισμός και στοίχημα με τον εαυτό του, είναι που έχει απογειώσει, κατά την ταπεινή μου άποψη, το (πνευματώδες) πνεύμα και το (εμπνευσμένο) γράμμα και το (έξοχα αποσταγμένο) νόημα αυτού του βιβλίου και του ίδιου του εμπνευστή του.
Εύγε και έρρωσο.
Κώστας Γ. Καρδερίνης
Πηγή:epicuros.net