Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011
Έρευνα – κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
Για να ξεπεράσει αυτή την κρίση ο «καπιταλισμός του καζίνου» είναι υποχρεωμένος να καταστρέψει μέρος του κεφαλαίου και της εργασίας κηρύσσοντας τον πόλεμο στην κοινωνία. «Η ποσότητα επί την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος». Η ποσότητα μειώνεται και το χρήμα που κυκλοφορεί δεν αλλάζει γρήγορα χέρια.
Οικονομία των αναγκών
Αυτό δημιουργεί κυκλοφορικό πρόβλημα και απειλεί με θρομβώσεις και εγκεφαλικό το σύστημα το οικονομικό. Μπορούν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες να επιβιώσουν χωρίς λεφτά; Η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και κυρίως της Αργεντινής απαντά σ’ αυτό το ερώτημα θετικά. «Μπορώ και χωρίς ευρώ»! Με την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία του ισογείου. Με το ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο. Με τα τοπικά και εθνικά δίκτυα ανταλλαγών. Με την επανατοπικοποίηση των διατροφικών συναλλαγών, τη γεωργία της εγγύτητας και τις αγορές απευθείας διάθεσης. Με τα εναλλακτικά-ιδεατά κοινωνικά νομίσματα που δημιουργούν μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Με τα δίκτυα αλληλοβοηθητικής ασφάλειας υγείας και τα ταμεία αλληλεγγύης. Με τα ανταλλάξιμα χρονομερίδια της εργασίας και το κοινωνικό χρήμα. Με διευρυνόμενα δίκτυα ανταλλαγών σε όλα: στα σπίτια, στα εξοχικά, στο πάρκινγκ, στις μετακινήσεις, στα εμπορεύματα, στις υπηρεσίες, στις διακοπές. Με τη δημιουργία κοινωνικών – ηθικών τραπεζών και χρονοτραπεζών. Με την εφευρετικότητα της νέας οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Ως κοινωνική ή αλληλέγγυα οικονομία θα μπορούσαμε να ορίσουμε το χώρο που βρίσκεται ανάμεσα στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της οικονομίας και αναπτύσσει δραστηριότητες με κοινωνικούς σκοπούς και στόχους. Πρόκειται για πολυμορφικές κινήσεις και εναλλακτικά δίκτυα, τα οποία άλλοτε αποκτούν θεσμική μορφή (θεσμοθετούνται) και άλλοτε παραμένουν εξωθεσμικά και άτυπα. Πρόκειται για την οικονομία των αναγκών. Ή όπως την ονομάτισε η Ανιές Χέλερ, «οικονομία των ριζικών αναγκών».
Οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας δραστηριοποιούνται με μοναδικό μέλημα την εξυπηρέτηση των μελών τους και το συλλογικό όφελος. Χαρακτηρίζονται από τις ισότιμες-δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων και έχουν προτεραιότητα τις ανάγκες των ανθρώπων και την απασχόληση. Υπάρχει, βεβαίως, διένεξη για το αν η αλληλέγγυα οικονομία της βάσης ταυτίζεται με την κοινωνική οικονομία της αγοράς. Αφού σε πολλές περιπτώσεις τα όρια ανάμεσα στον εθελοντισμό και την κερδοφορία δεν είναι διάφανα…
Ωστόσο υπολογίζεται ότι το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σήμερα σε διάφορους κλάδους της κοινωνικής οικονομίας. Περίπου 40 εκατομμύρια Γάλλοι και 60 εκατομμύρια Γερμανοί είναι μέλη τέτοιων συνεταιρισμών, σωματείων, συλλόγων, δικτύων και αλληλοβοηθητικών ταμείων που συναποτελούν την κοινωνική οικονομία. Η Social Economy Europe (www.social economy.eu.org) είναι το πανευρωπαϊκό σχήμα που συγκεντρώνει κάτω από την ομπρέλα του πολλές από αυτές τις εναλλακτικές οργανώσεις και δραστηριότητες. Σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει νομικό και θεσμικό πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία. Στην Ελλάδα, αν όλα πάνε καλά, η διαβούλευση θα αρχίσει σε λίγο καιρό, (βλέπε www.enet.gr «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 6 Μαρτίου 2011, σχετικό αφιέρωμα του Σπύρου Φρεμεντίτη).
Ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο
Η κοινωνική αλληλέγγυα «οικονομία του ισογείου» κατάφερε να δημιουργήσει παράλληλες ουτοπικές πραγματικότητες και οάσεις μέσα στο σύστημα αφήνοντας τις πραγματικές ουτοπίες στη δικαιοδοσία των επαναστάσεων.
Οι φτωχοί άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο για να μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στον τυφώνα του νεοφιλελευθερισμού και της κρίσης δημιούργησαν εκτεταμένα δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζονταν στο ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο στην τοποφαγική γεωργία της εγγύτητας και επινόησαν τα δικά τους ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Στη Λατινική Αμερική, και κυρίως στην Αργεντινή έχουν τη μεγαλύτερη εμπειρία.
Το ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο ήταν κομμάτι της κουλτούρας των πολιτικών κινημάτων αμφισβήτησης στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και στη συνέχεια, μετά το ’80, του καταναλωτικού κινήματος. Στόχος του, οι δικαιότερες εμπορικές συμφωνίες με τις αναπτυσσόμενες χώρες, η ενίσχυση των περιθωριοποιημένων παραγωγών, οι καλύτερες συνθήκες εργασίας, οι επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες και ο σεβασμός στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Γεωργία της εγγύτητας και αγορές απευθείας διάθεσης τροφής
Στη Γαλλία υπάρχουν περισσότερες από 500 ενώσεις (ΑΜΑΡ) όπου περίπου 1.000 παραγωγοί φέρνουν βιολογικά προϊόντα, μέσω εναλλακτικών δικτύων, απευθείας στη γειτονιά, με σχεδόν μηδενικό κόστος συναλλαγής, καλύπτοντας ήδη 70 χιλιάδες καταναλωτές. Το πιο γνωστό ΑΜΑΡ στο Παρίσι είναι το «Αλληλέγγυο Κολοκύθι». Τα προϊόντα του στοιχίζουν 20% λιγότερο απ’ ότι στις λαϊκές αγορές. Η γεωργία της εγγύτητας και τα κινήματα των τοποφάγων αναπτύσσονται ταχύτατα σ’ όλη την Ευρώπη. Η Βρετανία, ας πούμε, στο πλαίσιο του κινήματος «Πόλεις σε μετάβαση» και στην Ισπανία με πιο χαρακτηριστικό το «Xarxa de consum solidari» της Βαρκελώνης. Στόχος τους, η δίκαιη τιμή μέσω της επανατοπικοποίησης των διατροφικών συναλλαγών. Όποιος δεν έχει να πληρώσει τα προϊόντα μπορεί να παρέχει ανταλλακτική εργασία στην παραγωγή και στη διανομή.
Ανταλλακτικά δίκτυα – LETS
Μέσα απ’ αυτά επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ το 1983. Υπάρχουν παντού: στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική, στην Αυστραλία, στην Κίνα, στην Ινδία. Στην Ευρώπη τα πιο γνωστά δίκτυα ανταλλαγών είναι τα LETS, τα οποία λειτουργούν κατά βάση σε συνοικίες, γειτονιές και χωριά των αγγλοσαξονικών χωρών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα τοπικά δίκτυα είναι μέρος ενός μεγαλύτερου δικτύου που απλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα και παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες-μέλη να συναλλάσσονται μεταξύ τους. Όλα τα μέλη έχουν πρόσβαση στον κατάλογο των προσφερόμενων ή ζητούμενων προϊόντων-υπηρεσιών και καθένας επιλέγει τι χρειάζεται και τι θα προσφέρει. Στην πλειονότητα των συστημάτων αυτών οι τιμές καθορίζονται συλλογικά. Σε άλλα ανταλλακτικά συστήματα χρησιμοποιούνται συμβολικές μονάδες-νομίσματα, ώστε να καθορίζονται οι τιμές, και σε άλλα «εργατοώρες» με βάση τις οποίες καθορίζεται η αξία του προϊόντος.
Οι συναλλαγές γίνονται κυρίως ηλεκτρονικά, καταγράφονται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα και κάθε μέλος μπορεί ακόμη και με ένα τηλεφώνημα να αναφέρει τη συναλλαγή που πραγματοποίησε. Στα πιο προχωρημένα ανταλλακτικά δίκτυα στη Μεγάλη Βρετανία, όπου υπάρχουν περισσότερα από 300 LETS, τα μέλη καταγράφουν απευθείας τις συναλλαγές τους στο Διαδίκτυο με τη χρήση κωδικών. Τα «έξοδα διαχείρισης» και το λειτουργικό κόστος του συστήματος, όπως οι τηλεφωνικοί λογαριασμοί, καλύπτονται από τις ετήσιες εισφορές των μελών ή και από ποσοστιαίες χρεώσεις επί της αξίας των συναλλαγών.
Στην Ελβετία, μάλιστα, υπάρχει και το Wirtschaftsring (Επιχειρηματικός κύκλος), που είναι στην ουσία ένα πιστωτικό ίδρυμα μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες της χώρας προβαίνουν σε πολυμερές ανταλλακτικό εμπόριο.
Χρονοτράπεζες
Οι τράπεζες χρόνου είναι ένα δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζεται από το δικό του εσωτερικό «νόμισμα-χρόνο» ή «νόμισμα-εργασία». Κάθε μέλος της χρονοτράπεζας μπαίνει στο ηλεκτρονικό δίκτυο και δηλώνει το είδος της υπηρεσίας που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει και το χρόνο που μπορεί να απασχοληθεί.
Κάθε ώρα εργασίας «αμείβεται» το ίδιο. Η νταντά αμείβεται όσο και ο γιατρός. Μία ώρα μαθήματος Ισπανικών εξισώνεται με μία ώρα φροντίδας των παιδιών. Θες να χωρίσεις με τον άντρα σου αλλά δεν μπορείς να πληρώσεις τον δικηγόρο; Κανένα πρόβλημα! Αυτός σου βγάζει το διαζύγιο και εσύ του καθαρίζεις για ένα μήνα το σπίτι. Δηλαδή, στους λογαριασμούς του κάθε μέλους καταγράφονται οι ώρες που εργάστηκε και επομένως οι ώρες που του αναλογούν προκειμένου να λάβει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία από ένα άλλο μέλος.
Οι τράπεζες χρόνου αξιοποιούν τους εθελοντές και βοηθάνε να στηριχθούν οικογένειες με οικονομικά προβλήματα. Ενεργές τράπεζες χρόνου λειτουργούν σήμερα σε περισσότερες από 26 χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα.
Ηθικοί τραπεζίτες…
Εκτός από τις τράπεζες που ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος, υπάρχουν και οι λεγόμενες «ηθικές τράπεζες», που έχουν διαμορφώσει ένα κοινωνικό, περιβαλλοντικό προφίλ και υποστηρίζουν ότι επενδύουν με όρους κοινωνικής ευθύνης. Όλες οι τράπεζες ενδιαφέρονται να φιλοτεχνήσουν ανάλογο προφίλ. Από τις πιο γνωστές αυτού του χώρου είναι οι Triodos και GLS. Η GLS υποστηρίζει πολιτισμικές, κοινωνικές και οικολογικές πρωτοβουλίες. Δίνει χαμηλότοκα δάνεια σε αυτοδιοικούμενα σχολεία, θεραπευτήρια, βιολογικές καλλιέργειες, σε κοινόβια και ανέργους. Η Triodos στηρίζει τους πελάτες που παίρνουν πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό, το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Στους στόχους της αναφέρεται η προσπάθεια διασφάλισης της ποιότητας ζωής, γι’ αυτό χρηματοδοτεί μόνο όσους κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Από την άλλη υπάρχει και η Charity Bank, η οποία χρηματοδοτεί κι εκείνους που οι συμβατικές τράπεζες δεν τολμούν, λόγω υψηλού ρίσκου.
Διεθνή δίκτυα ανταλλαγών
Υπάρχουν πάρα πολλά. Ένα από τα πιο γνωστά είναι το site www.foodieexchange.ning.com, στο οποίο food bloggers από όλο τον κόσμο ανταλλάσσουν μεταξύ τους πακέτα με διατροφικά προϊόντα από τις χώρες τους. Το κάθε πακέτο πρέπει να έχει αξία το λιγότερο 10 δολάρια ή 10 ευρώ και να μην είναι πάνω από 500 γραμμάρια, αλλιώς υπάρχει έξτρα χρέωση.
Τράπεζα χρόνου του δικτύου γυναικών Ευρώπης (www.enow.gr)
Η τράπεζα χρόνου στη χώρα μας λειτουργεί από το 2005 με πρωτοβουλία του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, που βρίσκεται στη Δάφνη. Τα άτομα νιώθουν καλύτερα με την αίσθηση πως έχουν κάτι ανταλλάξιμο με αξία, δηλαδή το χρόνο τους. Η εργασία όλων στην τράπεζα αξιολογείται ποιοτικά και αυτό λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά και ως κίνητρο αναβάθμισης προσόντων. Σ’ αυτήν συμμετέχουν άνεργοι, μετανάστες, πρόσφυγες, μονογονεϊκές οικογένειες, συνταξιούχοι, φοιτητές κ.ά.
Ανταλλαγές πάρκινγκ www.parkaro.gr
Βρες τζάμπα πάρκινγκ παντού! Ανταλλάσσοντας το δικό σου πάρκινγκ τις ώρες που δεν το χρησιμοποιείς με κάποιον άλλον που συμμετέχει στην ίδια βάση δεδομένων. Μπες στο www.parkaro.gr και θα βρεις από το κινητό σου κάθε στιγμή μια θέση κενή για να παρκάρεις δωρεάν εκεί που θέλεις.
Μάθημα στο ΤΕΙ Μεσολογγίου και διδακτορικές διατριβές
Επίσημο μάθημα στο Α’ εξάμηνο του ΤΕΙ Μεσολογγίου είναι η Κοινωνική Οικονομία. Οι καθηγητές του τμήματος Διοίκησης Κοινωνικών και Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Μεσολογγίου (http://www.dikseo.teimes.gr/), Τάκης Νικολόπουλος ([email protected]) και Δημήτρης Καπογιάννης ([email protected]) και ο συνεργάτης Παναγιώτης Ζάνης (pzannis @athena-net.gr), οι οποίοι μας βοήθησαν με τις σημειώσεις τους γι’ αυτή την έρευνα, διδάσκουν τους φοιτητές για τη διεθνή εμπειρία στη χρήση εναλλακτικών κοινωνικών νομισμάτων.
Πολλά διδακτορικά γίνονται για την Κοινωνική Οικονομία. «Δίκτυα ανταλλαγής και παράλληλα νομίσματα: Θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της Ελλάδας», είναι το θέμα του διδακτορικού της Ειρήνης Σωτηροπούλου, η οποία συνεργάστηκε μαζί μας σ’ αυτή την έρευνα και την ευχαριστούμε, με επιβλέποντα καθηγητή τον Γεώργιο Σταθάκη ([email protected]) στο Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο:
http://economics.soc.uoc.gr/html/static_content/econ_phd/GR/Sotiropoulou/scv.html
και στα ιστολόγια:
http://ccresearchgreece.blogspot.com
http://erevnaantallages.blogspot.com
Ανταλλαγές προϊόντων στο Διαδίκτυο
Δεκάδες ιστότοποι για ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών στην Ελλάδα βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή. Η αυξανόμενη ένταση της οικονομικής κρίσης έχει στρέψει πολλούς, κυρίως τους νέους, σε διάφορες μορφές ανταλλακτικής οικονομίας.
Λόγω τιμής (http://www.logo-timis.gr)
«Με μεγάλη μου χαρά σάς ανακοινώνω την ίδρυση διαδικτυακού συνδέσμου με σκοπό την αμοιβαία ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος, υπό την ονομασία “Λόγω Τιμής” (http://www.logo-timis.gr)» γράφει στο Διαδίκτυο ο δημιουργός της ιστοσελίδας Γιώργος Κολέμπας, ένας μαθηματικός που πλέον ζει στο Πήλιο και ασχολείται με την οικογεωργία.
Sporos.org
Η ομάδα τού sporos.org θέλει να αποδείξει «ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται “εκ φύσεως” από το κέρδος των λίγων· μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες». Το εναλλακτικό μοντέλο εμπορίου του «σπόρου» ξεκίνησε μέσω ενός δικτύου αντίστοιχων συλλογικοτήτων στην Ευρώπη και απέκτησε πρόσβαση σε προϊόντα οργανωμένων παραγωγών του παγκόσμιου Νότου που αγωνίζονται να απεξαρτηθούν από τους τοπικούς μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες. Καφές από τους συνεταιρισμούς των Ζαπατίστας της περιοχής Τσιάπας του Μεξικού. Κακάο από την κοοπερατίβα El Ceibo της Βολιβίας. Μάτε από το Κίνημα των Χωρίς Γη (MST) της Βραζιλίας. Τσάι από το κίνημα των Adivasi και άλλους παραγωγούς της Ινδίας. Ζάχαρη από συνεταιρισμούς στο Εκουαδόρ.
The Freecycle network (http://www.freecycle.org/group/GR/Greece)
Παγκόσμιο δίκτυο που αριθμεί πάνω από 8 εκατομμύρια μέλη σε όλο τον κόσμο. Ανταλλάσσουν μεταξύ τους αντικείμενα, τα οποία θα κατέληγαν σε χωματερές. Το σκουπίδι του ενός είναι το διαμάντι κάποιου άλλου. Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί online κόμβοι που εξυπηρετούν πολλές πόλεις. Το ελληνικό δίκτυο έχει περίπου 10.000 μέλη.
Δώσε – Πάρε (http://dwsepare.ning.com/)
Στην ίδια λογική ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών κινείται και το «Δώσε – Πάρε» που έχει πάνω από 1.200 μέλη. Θα βρεις από κρέμα για πανάδες μέχρι πλαστικές ραφιέρες. Μπες στο site και θα πάθεις πλάκα!
Κοινωνικά παντοπωλεία
Σε περισσότερες από 20 ελληνικές πόλεις λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία. Χιλιάδες οικογένειες, άνεργοι και ηλικιωμένοι σιτίζονται απ’ αυτά. Από τα πακέτα που μοιράζονται εκεί με βασικά είδη διατροφής και υγιεινής. Εκεί προσφέρονται αγαθά από ιδιώτες, κοινωνικούς φορείς, ακόμη κι από σουπερμάρκετ και γίνονται κάθε είδους ανταλλαγές.
Δωρεάν διακοπές διαρκείας παντού!
Ταξιδεύω παντού δωρεάν – δουλεύω λίγο! (www.helpx.net)
Ο Rob Prince από την Αγγλία είναι ο γκουρού των ανέξοδων διακοπών διαρκείας, που όπως υποστηρίζει αποτελούν τη μοναδική εναλλακτική λύση στη μισθωτή σκλαβιά. Ο Rob πήγαινε χρόνια στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία σαν τουρίστας, αλλά, επειδή δεν είχε λεφτά, ενίοτε δούλευε σε φάρμες και πληρωνόταν σε είδος. Οι ιδιοκτήτες τον κοίμιζαν, τον τάιζαν και τον χαρτζιλίκωναν. Μ’ αυτό τον τρόπο ταξίδεψε σε ολόκληρη την Αυστραλία και την Ωκεανία με ελάχιστα έξοδα. Μέχρι που το ‘κανε ιδεολογία και μπίζνα… Δημιούργησε το πρόγραμμα ανταλλαγών Help Exchange! Μέσω μιας βάσης δεδομένων ενημερώνει όσους ενδιαφέρονται να κάνουν ανέξοδες διακοπές, δουλεύοντας παράλληλα για εκείνους που θα τους φιλοξενήσουν. Στο site www.helpx.net βρίσκεις το μέρος του κόσμου που σου αρέσει να κάνεις διακοπές και επιλέγεις από μια λίστα πού θα μείνεις και ποιες υπηρεσίες μπορείς να παρέχεις. Ο κατάλογος περιλαμβάνει φάρμες βιολογικής καλλιέργειας, αγροτόσπιτα, ράντσα, πανδοχεία και ιστιοπλοϊκά σκάφη. Η ταρίφα; Συνήθως για δύο ώρες δουλειάς ημερησίως εξασφαλίζεις μόνο διαμονή, στις τέσσερις περιλαμβάνεται και η διατροφή. Αν πιάσεις τις έξι, θα μπορείς να χρησιμοποιείς δωρεάν και το Ίντερνετ και με 8ωρο γυρίζεις πίσω με χαρτζιλίκι.
Δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό για πάντα (www.homelink.gr)
Θες να κάνεις δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό; Υπάρχουν πολλοί διεθνείς οργανισμοί. Ένας από αυτούς είναι η Homelink International, όπου γίνεσαι μέλος με συνδρομή 100 ευρώ το χρόνο και έχεις τη δυνατότητα να περάσεις τις διακοπές σου σε σπίτι άλλου μέλους στο εξωτερικό, παραχωρώντας το δικό σου σπίτι ή εξοχικό για ανάλογο χρόνο. Μπορείς να ανταλλάξεις ακόμα και το αυτοκίνητό σου, εξοικονομώντας και τα χρήματα που θα δαπανούσες για τις μετακινήσεις σου. Έχεις τη δυνατότητα να μείνεις σε περισσότερα από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Σ’ αυτές η Homelink έχει περίπου 16.000 μέλη.
Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου! (www.couchsurfing.com, www.hospitalityclub.org, www.globalfreeloaders.com)
«Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου»! Δεν θα χρειαστεί να πληρώσεις ούτε ένα ευρώ για διαμονή. Σίγουρα η καλύτερη φάση είναι να έχεις φίλους που θα σε φιλοξενήσουν στο εξοχικό τους, έστω κι αν χρειαστεί να κοιμηθείς στον καναπέ. Αν όμως στη χώρα και στην πόλη που θες να πας δεν έχεις γνωστούς, ρίξε μια ματιά στο www.couchsurfing.com. Εκεί υπάρχουν 800.000 δωρεάν καναπέδες για να κοιμηθείς όπου κι αν βρεθείς! Αρκεί μιαν άλλη στιγμή να δεχτείς να φιλοξενήσεις κάποιον στο δικό σου καναπέ. Ανάλογες προτάσεις θα βρεις και στα sites www.hospitality.club.org και www.global freeloaders.com. Επίσης μια καλή επιλογή για δωρεάν φιλοξενία είναι τα μοναστήρια…
Ανταλλαγές σπιτιών και εξοχικών (elladahomeexchange.gr)
Το home exchange είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγής εξοχικών που λειτουργεί στο εξωτερικό από το 1953 και τώρα, λόγω κρίσης, έχει πάρει τα πάνω του. Γίνεσαι μέλος στο www.elladahomeexchange.gr και βρίσκεις άτομα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας που θα ήθελαν να ανταλλάξουν το εξοχικό τους με το δικό σου. Οι ανταλλαγές γίνονται χειμώνα-καλοκαίρι, Σαββατοκύριακα και αργίες. Αυτός έχει στη θάλασσα κι εσύ στο βουνό. Οπότε, αν βαρέθηκες το εξοχικό σου ή κάποιους μήνες δεν το χρησιμοποιείς, για να κάνεις δωρεάν διακοπές, αντάλλαξέ το! Αρκεί να το παραδώσεις στους μουσαφίρηδες καθαρό, με πετσέτες, σεντόνια και τακτοποιημένο.
Πάω παντού με διαδικτυακό οτοστόπ! (www.carpooling.gr)
Μέσω του www.carpooling.gr μπορείς να ταξιδέψεις στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο από το «διαδικτυακό κέντρο οτοστόπ». Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησαν το 1990 Γερμανοί φοιτητές και στην οποία συμμετέχουν πλέον εκατοντάδες φορτηγατζήδες, πουλμαντζήδες κ.ά., οι οποίοι σε πάνε τζάμπα παντού.
 
Πηγή: http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=28/03/2011&id=262932