Γιώργος Κοκκινάκος, ψυχίατρος, διευθυντής Κέντρου Ψυχικής Υγείας Χανίων.

“Επικαλούμαι αείχρονες ουτοπίες να πάψουν να είναι νομοταγείς οι αριθμοί”.
Σπ. Κανιούρας

Τι καταφέραμε με την πρόσθεση και τον πολλαπλασιασμό; Τι καταφέραμε με τη συσσώρευση και την αποθήκευση; Τι καταφέραμε με τη λαιμαργία, και την πλεονεξία; Τι καταφέραμε με την ανάπτυξη και την κατανάλωση; Οι μεν λίγοι στον πλανήτη να έχουν πρόβλημα με τη διαχείριση των σκουπιδιών τους, οι δε πολλοί να τρώνε απ’ τα σκουπίδια.
Πραγματική κοινωνική σχιζοφρένεια. Είναι να πιστεύει κανείς ότι ο άνθρωπος τελικά σκέφτεται λογικά όταν εξαντλήσει όλες τις άλλες πιθανότητες.
Στην εποχή της ευμάρειας, της υπερκατανάλωσης, της κοινωνίας της ευημερίας, της ευκολίας, της ευρυχωρίας, των ανέσεων, καταφέραμε και καταστρέψαμε στην κυριολεξία το φυσικό περιβάλλον. Αλλά συνεπακόλουθα και τον άνθρωπο, αφού άνθρωπος δεν νοείται παρά στην αλληλοσχέση του με το περιβάλλον. Διαμορφώσαμε έναν ανθρωπολογικό τύπο επιθετικό, ανταγωνιστικό, καταναλωτικό, ενεργοβόρο, αμετροεπή, υπερόπτη αλλά και νευρωτικό, αγχώδη και μετέωρο. Συναισθηματικά μονωμένο, μοναχικό, αντικοινωνικό, ατομιστή και τελικά δυστυχισμένο.
Εναν άνθρωπο που ξέχασε την αφαίρεση απ’ τη ζωή, την τέχνη, την σκέψη και τη συμπεριφορά. Αλλά και έναν άνθρωπο που ξέχασε και τη διαίρεση, την πιο δύσκολη αλλά και την πιο παιδευτική πράξη. Διότι το μοίρασμα απαιτεί σύνεση, αλληλέγγυα στάση και προπαντός δικαιοσύνη.
Αλλά η Αναξιμάνδρειος αρχή της αντιστάθμισης θα ρυθμίσει τον Κόσμο. Η κρίση και η δυσκολία θα φέρει την διάρθρωση. Οι άνθρωποι θα σκεφθούν, οφείλουν να σκεφθούν διαφορετικά.
Διότι κάθε ανεξέλεγκτη ανάπτυξη συνιστά νεοπλασία στη ζωή αλλά και στη φύση. Οι άνθρωποι θα επιστρέψουν στο λίγο, στο απαραίτητο, στο βασικό και στο χρειώδες.
Θα αναπτύξουν ξεχασμένες γεύσεις, λέξεις, τρόπους, αισθήματα. Θα ανακαλύψουν ότι παράδοση δεν είναι μια ψυχαναγκαστική, τελετουργική επανάληψη σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν, αλλά μια παρακαταθήκη και ένα θαυματουργείο νέων ιδεών, πρακτικών και τρόπων ζωής.
Έχουμε ως Έλληνες τις “συνταγές’’, αρκεί να τις φέρομε και να τις προσαρμόσομε στο σήμερα. Με αναστοχασμό, ελπίδα και όνειρο.
Με αυτοσυνειδησία και απάντηση στο αίτημα για μια ζωή με νόημα και υπαρκτική πληρότητα, έξω από το κίτς της υπερκατανάλωσης.
Μπορεί σήμερα η ιδέα της αποανάπτυξης να φαίνεται σαν ουτοπική ιδέα, σαν ιδέα μερικών ευφάνταστων ή και γραφικών ακόμη αλλά αυτή θα είναι η αλήθεια του αύριο, ενώ η αλήθεια της πράσινης ανάπτυξης θα είναι το ψέμα του αύριο αφού αυξάνει την κατανάλωση. Διότι μόνον η αποανάπτυξη αποκαθιστά την σχέση ζωής ανθρώπου – φύσης, αποκαθιστά την αναγκαία φιλικότητα με το περιβάλλον, επομένως και με τα “μέσα μας”. Μόνον αυτή θα μας επαναφέρει στο απέριττο, το ουσιώδες, στο απλό, στην αφαίρεση και στην θεμέλια υπαρξιακή συνοχή.